Założeniem psychoanalizy jest, że prawda i wiedza o sobie samym pozwala swobodniej i racjonalniej działać, z tego wynika większa możliwość opanowywania, wprowadzania i kontroli zmian życiowych. Wgląd jest tu kluczową zasadą terapeutyczną. Polega to na zmierzaniu do jak najgłębszego poznania psychiki pacjenta.
Celem terapii psychoanalitycznej nie jest dawanie rad, czy zaspokojenia. Zamiast tego daje się wiedzę o wpływie tego co dzieje się w świecie wewnętrznym pacjenta na jego życie codzienne. Pokazuje się sposoby, którymi pacjent się nieświadomie ogranicza, uświadamia się pacjentowi jak nieświadomie zakłada sobie „pęta na własne ręce”. Po przepracowaniu i ugruntowaniu tej wiedzy pacjent może się uwalniać od nieświadomie powtarzanych wzorców funkcjonowania. Z jednej strony psychoterapia psychoanalityczna jest niełatwym wyzwaniem ale jej efekty mają na celu trwałą zmianę, co ma dać autonomię pacjenta oraz zdolność do prowadzenia satysfakcjonującego życia, twórczej pracy oraz budowania i utrzymywania trwałych i satysfakcjonujących relacji międzyludzkich.
NA CZYM POLEGA PSYCHOTERAPIA PSYCHOANALITYCZNA
Psychoterapia jest rozmową dwóch osób. Zadaniem pacjenta jest dzielenie się wszystkim, co mu przychodzi do głowy. Mogą to być skojarzenia na temat wydarzeń z jego obecnego życia, przeszłości, czy też sytuacji z gabinetu. Może to też dotyczyć jego życia wewnętrznego, a więc uczuć, fantazji i snów. Wszystko co przychodzi pacjentowi do głowy może być istotne dla głębszego zrozumienia wpływu wewnętrznych uwarunkowań na codzienne funkcjonowanie pacjenta.
Zadaniem terapeuty jest pomoc w odkrywaniu ukrytej w nieświadomości prawdy o pacjencie. Dzięki odkryciu wypartego, możliwe staje się wyzwolenie ukrytych potrzeb, pragnień, uczuć, które wcześniej także istniały - ale w podziemiu (nieświadomości) i popychały do niezrozumiałych działań, kończących się ciągle podobnie (przymus powtarzania). Psychoterapia psychoanalityczna oferuje zrozumienie i pamiętanie w miejsce automatycznego i nieświadomego powtarzania oraz w miejsce objawów i niepamięci.
Wgląd umożliwia przemiany osobowości na wielu płaszczyznach. Jednak by uzyskać trwałe zmiany proces ten wymaga czasu i wielokrotnego powracania do nabytej wiedzy w nowych kontekstach (przepracowywanie) gdyż koncentruje się ona na reorganizacji wewnętrznych struktur pacjenta, które były tworzone i funkcjonowały przez wiele lat.
KONSULTACJA
Zgłaszającej się do mnie osobie proponuję na początku kilka spotkań konsultacyjnych, by móc sprawdzić czy zdecydujemy się na wspólną pracę. Ustalane są wtedy warunki, omawiane reguły które będą obowiązywać pacjenta i terapeutę. Efektem konsultacji może być wspólna decyzja o rozpoczęciu psychoterapii lub propozycja przejścia pacjenta do innego specjalisty.
Podczas procesu psychoterapii są stwarzane takie warunki, by naturalny rozwój pacjenta mógł być odblokowywany. Do realizacji tego celu niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniego zestawu zasad, od których zależy efektywność terapii. Dotyczy to między innymi odpowiedniej częstości sesji - jedna sesja w tygodniu jest najmniejszą częstotliwością dla zaistnienia minimalnych warunków do prowadzenia terapii wglądowej. Jednak by zwiększyć efektywność i głębokość pracy wskazane jest zwiększenie częstotliwości – optymalnie 2, 3 sesje w tygodniu. Długość i intensywność psychoterapii zależeć będzie od poziomu zmotywowania i możliwości pacjenta oraz od zakresu i głębokości pożądanych przez pacjenta zmian. Na początku psychoterapii nie ustala się z góry momentu jej zakończenia. Kolejną istotną zasadą jest stała rezerwacja miejsca dla danego pacjenta. Stały jest także czas trwania każdej sesji psychoterapeutycznej.
CIERPIENIE PSYCHICZNE
Bronimy się przed prawdą o nas samych i płacimy za to wysoką cenę, nie mogąc czuć się osobami szczęśliwymi. Pragnienie, żeby nie wiedzieć, presja by zapominać, nie rozumieć, nie zauważać, unikać przykrości, bólu, cierpienia – w konsekwencji prowadzi do podtrzymywania objawów – więc uciekając od jednych przykrości pacjent nieświadomie podtrzymuje w inne problemy.
Ludzka egzystencja nie jest zbiorem przypadkowych zdarzeń. Jesteśmy kowalami swego losu jednak najczęściej nieświadomymi. Terapia ma pozwolić odkrywać powtarzane przez pacjenta wzorce reagowania widoczne w jego przeszłości, teraźniejszości oraz odtwarzane w relacji terapeutycznej.
ANALIZA PRZENIESIENIA
Pacjent przypisuje napotykanym ludziom różne przymioty (przeniesienie), których oni w rzeczywistości nie posiadają i reaguje na nie. Jest to nieświadoma dla pacjenta reakcja, która jest irracjonalna, nieadekwatna do realnej sytuacji i osoby – jednak reakcja ta jest spójna z światem wewnętrznym pacjenta.
Przeniesienie pojawia się spontanicznie i nieświadomie we wszystkich relacjach międzyludzkich. Analiza przeniesienia polega na rozpoznaniu, nazwaniu, wyjaśnianiu oraz zrozumieniu wraz z pacjentem jego uczuć przeżywanych w relacji terapeutycznej.
Psychoanaliza za pomocą analizy przeniesienia umożliwia pacjentowi oglądanie i rozumienie zakłóconych stosunków z innymi ludźmi a dzięki tej wiedzy zwiększa się możliwość budowania bardziej satysfakcjonujących relacji międzyludzkich.
ANALIZA MECHANIZMÓW OBRONNYCH, CHARAKTERU
Można nie mieć bolesnych objawów a ciągle być więźniem swego sposobu widzenia i doświadczania innych ludzi i świata, co nie pozwala być wolnym, rozwijać się i w pełni przeżywać swe życie.
Część osób stale czuje dręczące uczucie nudy, bezsensu i ma poczucie zmarnowanego życia. Choć nie przejawiają wyrazistych objawów – nie są wolnymi ludźmi lecz więźniami charakteru, który ogranicza ich możliwości rozwoju.
Osoby te mogą prowadzić względnie stabilne ale monotonne życie, któremu towarzyszy głęboki brak satysfakcji. Ich życie jest często bierne i ubogie z lęku przed wolnością i niezależnością. Terapia dla takich osób poprzez otwieranie na długo odpychane przeżycia z świata wewnętrznego ma dać możliwość głębszego przeżywania swego życia, z większą swobodą, bogactwem doświadczeń oraz różnorodnością.
Zmiana charakteru, nawykowo podejmowanego stylu życia (zmiany strukturalne) napotykają na silny opór, co rodzi w konsekwencji konieczność odpowiednio długiego procesu terapii. Szybkie zmiany nie mogą być trwałymi zmianami strukturalnymi.
CEL PSYCHOTERAPII PSYCHOANALITYCZNEJ
Celem psychoterapii psychoanalitycznej jest leczenie różnorodnych zaburzeń psychicznych oraz usuwanie przeszkód hamujących rozwój i blokujących potencjał pacjenta. Potencjał ten często drzemie w ukryciu i nie jest jeszcze dla pacjenta dostępny. Dlatego praca jest ukierunkowana na uwalnianie, odsłanianie, wydobywanie - a nie dawanie, udzielanie rad. Siły życia i zdrowia często już są w pacjencie, choć pacjent ma poczucie, że ma ich za mało, że czegoś mu brakuje, że potrzebuje coś dostać, by poczuć się lepiej. Wiele energii jest nieświadomie zużywanej na działania kierowane przeciwko sobie samemu. Terapeuta nie ma uzupełnić braku a dać rozumienie, wiedzę (ma zinterpretować), by bierne oczekiwanie mogło zmieniać się w aktywne poszukiwanie.
Podsumowując celem psychoanalizy jest umożliwianie pacjentowi odzyskiwania zdolności do prowadzenia aktywnego i satysfakcjonującego życia. Zygmunt Freud określił człowieka zdrowego i dojrzałego jako jednostkę potrafiącą budować związki oparte na miłości oraz zdolną do twórczej pracy.